Cổ tức là gì? Những điều nhà đầu tư cần biết

Trong lĩnh vực tài chính, nhà đầu tư cần hiểu đúng "cổ tức là gì", và nắm được những kiến thức cơ bản về điều kiện, trách nhiệm khi chia cổ tức.

Cổ tức là gì? 

Khi được hỏi về "cổ tức là gì", nhà  đầu tư mới có thể thấy quen thuộc. Cổ tức là thuật ngữ quen thuộc trong tài chính - đầu tư, đặc biệt với người sở hữu cổ phiếu tại các công ty cổ phần. 

Theo quy định tại Luật Doanh nghiệp 2020, cổ tức chính là phần lợi nhuận sau thuế mà doanh nghiệp chia cho cổ đông, có thể bằng tiền, cổ phiếu hoặc các loại tài sản khác.

Điều kiện để doanh nghiệp chi trả cổ tức

Không phải doanh nghiệp nào cũng có thể tự do chi trả cổ tức bất cứ lúc nào. Cổ tức chỉ được chia khi công ty đã hoàn tất các nghĩa vụ tài chính, bù lỗ nếu có và vẫn đảm bảo khả năng thanh toán sau khi phân phối lợi nhuận.

Khoản cổ tức được chia phải xuất phát từ lợi nhuận ròng sau khi trừ các khoản chi bắt buộc.

Ngoài tiền mặt (bằng đồng Việt Nam), doanh nghiệp có thể trả bằng cổ phiếu hoặc tài sản khác, tùy theo quy định trong điều lệ công ty.

Việc thanh toán tiền mặt có thể thực hiện qua séc, lệnh chuyển tiền, bưu điện hoặc chuyển khoản ngân hàng với điều kiện cổ đông đã cung cấp đầy đủ thông tin tài khoản.

Công ty không chịu trách nhiệm nếu phát sinh sự cố do cổ đông cung cấp sai thông tin tài khoản ngân hàng.

Trách nhiệm chia cổ tức là ai?

Ít nhất 30 ngày trước thời điểm thanh toán cổ tức, Hội đồng quản trị phải lập danh sách cổ đông đủ điều kiện nhận cổ tức, xác định mức chia và phương thức thực hiện.

Đồng thời, thông báo chính thức phải được gửi đến cổ đông bằng hình thức đảm bảo tối thiểu 15 ngày trước khi thực hiện.

Thông báo cần ghi rõ thông tin cổ đông (cá nhân hoặc tổ chức), loại cổ phần sở hữu, tỷ lệ và tổng số cổ tức được nhận, thời gian, hình thức chi trả và chữ ký của đại diện hợp pháp công ty.

Đặc biệt, trong trường hợp có sự chuyển nhượng cổ phần sau ngày chốt danh sách, người sở hữu cổ phiếu trước thời điểm này mới là người được nhận cổ tức.

Các hình thức chia cổ tức

1. Chi trả bằng tiền mặt

Đây là hình thức phổ biến nhất, thể hiện tính thanh khoản của doanh nghiệp. Các khoản chi cổ tức được thanh toán bằng đồng Việt Nam, thông qua chuyển khoản, séc hoặc gửi qua bưu điện.

2. Thanh toán bằng cổ phiếu

Nếu doanh nghiệp muốn giữ lại tiền mặt để tái đầu tư, họ có thể chia cổ tức bằng cổ phiếu. Lúc này, cổ đông sẽ nhận thêm cổ phiếu thay vì tiền. Tuy nhiên, công ty cần tuân thủ các thủ tục pháp lý liên quan đến chào bán cổ phiếu theo quy định tại Luật Doanh nghiệp.

3. Trả cổ tức bằng tài sản khác

Một số công ty lựa chọn phương thức chi trả bằng tài sản (không phải tiền hay cổ phiếu), nhưng hình thức này khá hiếm và thường phụ thuộc vào điều lệ của từng doanh nghiệp.

Quy trình chi trả cổ tức

Thời hạn tối đa để công ty thanh toán cổ tức là 6 tháng kể từ sau Đại hội đồng cổ đông thường niên.

Trước mỗi kỳ trả cổ tức, danh sách cổ đông sẽ được xác lập và thông báo chính thức được gửi đến từng cổ đông theo đúng quy trình pháp lý, đảm bảo quyền lợi và tính minh bạch.

Vì sao giá cổ phiếu giảm sau ngày chia cổ tức?

Sau ngày chốt quyền, giá cổ phiếu thường giảm tương ứng mức cổ tức để phản ánh giá trị thực sau phân phối lợi nhuận.

Đây cũng là biện pháp kỹ thuật nhằm tạo sự công bằng giữa người mua cổ phiếu trước và sau ngày chia cổ tức.

Ưu và nhược điểm của từng hình thức cổ tức

"Cổ tức là gì", đặc điểm cổ tức thể hiện rõ ở 2 loại. 

Cổ tức bằng tiền mặt 

Ưu điểm

Mang lại sự an tâm cho nhà đầu tư, nhất là những người ưu tiên dòng tiền ổn định.

Cho thấy doanh nghiệp có dòng tiền khỏe và quản trị tài chính tốt.

Nhược điểm

Bị đánh thuế hai lần: thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân.

Có thể ảnh hưởng đến tiềm năng tăng trưởng nếu công ty cạn tiền để tái đầu tư.

Cổ tức bằng cổ phiếu

Ưu điểm

Tăng số lượng cổ phiếu đang lưu hành, giúp cải thiện tính thanh khoản.

Tránh được thuế thu nhập cá nhân khi nhận cổ tức.

Công ty có thể giữ lại tiền để mở rộng sản xuất, đầu tư vào các dự án dài hạn.

Nhược điểm

Cổ đông phải chờ đợi cổ phiếu về tài khoản mới có thể giao dịch.

Có nguy cơ bị pha loãng cổ phần hoặc giá cổ phiếu giảm nếu công ty hoạt động không hiệu quả.