Đặt mục tiêu tài chính theo lý thuyết cú hích: Nhỏ mà có võ

Đặt mục tiêu tài chính theo lý thuyết cú hích giúp bạn vượt qua sự trì hoãn, hình thành thói quen tiết kiệm và đưa ra quyết định chi tiêu thông minh hơn.

Trong lĩnh vực quản lý tài sản, việc xác lập mục tiêu được xem là kim chỉ nam cho mọi quyết định. Tuy nhiên, từ hiểu tầm quan trọng của tiết kiệm đến hành động thực tế là cả một chặng đường đầy rào cản tâm lý. Sự xung đột giữa mong muốn tức thời và lợi ích dài hạn là một thách thức cố hữu.

Đây là lúc áp dụng đặt mục tiêu tài chính theo lý thuyết cú hích - sử dụng hiểu biết tâm lý để khéo léo điều hướng hành vi tài chính  hiệu quả hơn.

Nền tảng khoa học từ Kinh tế học Hành vi

Lý thuyết cú hích là gì?

Lý thuyết “Cú hích” là một trong những đóng góp tiêu biểu của Kinh tế học Hành vi Ứng dụng. Lý thuyết này đưa ra một góc nhìn đột phá: thay vì áp đặt các quy tắc cứng nhắc hay cấm đoán, chúng ta có thể định hướng các quyết định của con người theo hướng tích cực hơn thông qua những thay đổi nhỏ, gián tiếp trong môi trường lựa chọn của họ.

Kiến trúc lựa chọn và ứng dụng tài chính

Về cốt lõi, một "cú hích" không tước đoạt quyền tự do lựa chọn. Thay vào đó, nó tái thiết kế "kiến trúc lựa chọn", tức là cách thức mà các phương án được trình bày. Mục đích là để lựa chọn tối ưu trở thành con đường tự nhiên và dễ dàng nhất. 

Hãy hình dung việc các ứng dụng đầu tư đặt lựa chọn "đầu tư định kỳ hàng tháng" làm mặc định nổi bật. Hành động này không cưỡng ép, mà tinh tế biến lựa chọn tài chính tích cực thành mặc định, giúp người dùng dễ dàng vượt qua trì hoãn.

Vai trò của cú hích: Thiết kế hành vi tài chính cá nhân

Kiến trúc sư cho thói quen tốt

Trong bối cảnh tài chính cá nhân, nơi các quyết định dễ bị ảnh hưởng bởi thiên kiến cảm xúc, những cú hích đóng vai trò như một kiến trúc sư thầm lặng, xây dựng nền móng cho các thói quen vững chắc:

• Phá vỡ rào cản tâm lý: Tự động hóa thói quen tốt như tiết kiệm giúp loại bỏ sự do dự và phá vỡ quán tính của thói quen cũ.

• Giữ mục tiêu luôn hiện diện: Các cú hích nhấn mạnh mục tiêu dài hạn vào đúng thời điểm dễ lung lay, như khi ra quyết định chi tiêu.

• Tận dụng hiệu ứng mặc định: Con người có khuynh hướng tuân theo các lựa chọn có sẵn. Thiết lập mặc định thông minh như tự động tham gia kế hoạch hưu trí, có thể mang lại hiệu quả tài chính lớn về lâu dài.

Thiết kế lộ trình: Ứng Dụng thực tế của Lý thuyết Cú hích

Việc đặt mục tiêu tài chính theo lý thuyết cú hích không phải là những lý thuyết xa vời, mà là tập hợp các chiến lược có thể áp dụng ngay lập tức để định hình lại môi trường tài chính của bạn. Đây cũng là nội dung nằm trong các mẹo và phương pháp thực tế theo Kinh tế học Hành vi ứng dụng.

1. Xây dựng hệ thống kỷ luật tự động

Đây là cú hích nền tảng và mạnh mẽ nhất: thay vì trông cậy vào ý chí, hãy để công nghệ tự động hỗ trợ bạn. Thiết lập lệnh chuyển khoản tự động, trích một phần thu nhập ngay khi lương về vào tài khoản tiết kiệm hoặc đầu tư riêng. Việc này biến tiết kiệm từ một lựa chọn thành một nghĩa vụ tài chính cố định, giúp bạn thoát khỏi cuộc giằng co chi tiêu mỗi tháng.

2. Trực quan hóa đích đến

Biến các con số tài chính thành mục tiêu sống động. Thay vì đặt mật khẩu ứng dụng ngân hàng là ngày sinh, hãy dùng những mật khẩu mang tính gợi nhớ như "NgoiNha2030" hay "TuDoTaiChinh45". Đặt tên tài khoản tiết kiệm theo mục tiêu cụ thể như “Du học cho con”, “Mua xe hơi” để tăng sự gắn kết cảm xúc và hạn chế việc rút tiền sai mục đích.

3. Tạo lập kim chỉ nam cho dòng tiền

Đặt ra quy tắc chi tiêu đơn giản giúp giảm tải việc ra quyết định. Ví dụ: quy tắc 50/30/20 - 50% thu nhập cho nhu cầu thiết yếu, 30% cho mong muốn cá nhân, 20% cho tiết kiệm và đầu tư, là một công cụ định hướng dễ nhớ và dễ áp dụng hàng tháng.

4. Kiến tạo không gian tài chính thông minh

Thiết kế lại môi trường tài chính của bạn để tạo ra "lực cản lành mạnh". Xóa thẻ tín dụng khỏi các nền tảng mua sắm để giảm mua sắm bốc đồng.

Với các khoản chi lớn như Tết hay cưới hỏi, hãy lập quỹ riêng từ sớm để bảo vệ ngân sách chính. Đây cũng là một phần hiệu quả của việc đặt mục tiêu tài chính theo lý thuyết cú hích.