Elon Musk lập đảng mới, châm ngòi cho cuộc chiến chính trị

Elon Musk ngày 5/7 bất ngờ tuyên bố trên mạng xã hội X về việc thành lập “Đảng Nước Mỹ” (The American Party) - một lực lượng chính trị mới do ông khởi xướng.

Động thái này được ông giới thiệu là nhằm “trả lại tự do cho người dân Mỹ” và thách thức hệ thống hai đảng vốn chi phối chính trường Hoa Kỳ suốt gần 200 năm qua.

Trước khi công bố, Musk đã thực hiện một cuộc khảo sát trên X, hỏi người dùng liệu họ có muốn thoát khỏi hệ thống hai đảng truyền thống hay không.

Hơn 1,2 triệu người tham gia, với khoảng 2/3 ủng hộ việc thành lập đảng mới. Theo Musk, kết quả này là động lực để ông tạo ra một lực lượng chính trị độc lập, tách biệt khỏi cả Dân chủ và Cộng hòa.

Dù chưa có thông tin chi tiết về cương lĩnh hay tổ chức bộ máy của Đảng Nước Mỹ, Musk khẳng định đảng mới sẽ theo đuổi lập trường “bảo thủ về tài chính” và tập trung vào việc kiểm soát chi tiêu công. 

Ông nhiều lần chỉ trích cả hai đảng lớn vì đã để thâm hụt ngân sách gia tăng đáng kể trong thời gian điều hành đất nước. Tuy nhiên, ngoài tuyên bố này, các chính sách cụ thể của đảng mới vẫn chưa được công bố.

Musk hiện không thể tranh cử tổng thống do quy định của Hiến pháp Mỹ, trong đó yêu cầu ứng viên phải sinh ra tại Hoa Kỳ, trong khi ông sinh ra tại Nam Phi.

Tuy không thể tranh cử tổng thống, việc Musk lập đảng mới được cho là có thể tác động mạnh đến các cuộc bầu cử sắp tới, nhất là bầu cử giữa kỳ năm 2026 và tổng tuyển cử năm 2028.

Tỷ phú công nghệ - người hiện giữ vị trí giàu nhất thế giới, từng là một trong những nhà tài trợ chính cho chiến dịch tranh cử của cựu Tổng thống Donald Trump năm 2024.

Tuy nhiên, quan hệ giữa hai người đang rạn nứt. Musk từng công khai phản đối các chính sách chi tiêu lớn dưới thời Trump, đặc biệt là dự luật “Build Back Better”, và tuyên bố sẽ tìm cách loại bỏ những nghị sĩ đã ủng hộ đạo luật này.

Trong vai trò đứng đầu Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE), Musk từng đề xuất cắt giảm ngân sách liên bang và tinh giản bộ máy nhân sự. Đây là minh chứng cho quan điểm chi tiêu tiết kiệm và cải tổ bộ máy mà Musk luôn theo đuổi.

Một ngày trước tuyên bố thành lập đảng, Musk tiết lộ kế hoạch tác động chính trường bằng cách nhắm đến một số ghế quan trọng trong Quốc hội.

Ông cho rằng chiến lược hiệu quả nhất là tập trung vào một số ít ghế tại Thượng viện (2 đến 3 ghế) và khoảng 8 đến 10 ghế tại Hạ viện - những vị trí có nguy cơ dễ mất, từ đó tạo nên thế lực “nắm lá phiếu quyết định” đối với các đạo luật lớn.

Theo luật bầu cử Mỹ, toàn bộ 435 ghế Hạ viện được bầu lại sau mỗi hai năm, còn khoảng 1/3 trong số 100 ghế Thượng viện cũng được đưa ra bầu cử theo chu kỳ tương tự.

Điều này cho phép bất kỳ lực lượng chính trị nào, dù mới thành lập, vẫn có cơ hội tạo ra ảnh hưởng thực tế nếu biết lựa chọn chiến lược phù hợp.

Việc Musk lập đảng mới gợi nhớ đến Ross Perot – doanh nhân từng tranh cử tổng thống năm 1992 dưới danh nghĩa độc lập. Perot thu hút lượng lớn phiếu bầu, khiến Tổng thống George H.W. Bush thất cử và mở đường cho chiến thắng của Bill Clinton.

 “Musk chỉ đang sao chép mô hình của Ross Perot. Và tôi không thích điều đó chút nào”, một người dùng trên X bình luận.

Dù còn nhiều ý kiến trái chiều về động cơ và ảnh hưởng thực tế của “Đảng Nước Mỹ”, bước đi của Elon Musk đã làm xáo trộn hệ thống chính trị vốn lâu nay nằm trong tay hai đảng lớn.

Câu hỏi đặt ra là: liệu một thế lực thứ ba, do một trong những người quyền lực nhất thế giới dẫn dắt, có đủ sức phá vỡ thế cân bằng đã tồn tại hàng trăm năm?