Masayoshi Son và tham vọng 1.000 tỷ USD: Đặt cược lớn vào AI và robot tại Mỹ

Tỷ phú Masayoshi Son, nhà sáng lập SoftBank, đang lên kế hoạch đầu tư 1.000 tỷ USD vào dự án "Project Crystal Land" tại Arizona (Mỹ), với tham vọng xây dựng trung tâm sản xuất robot tích hợp AI.

Đây được xem là bước đi chiến lược nhằm tái định hình chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu của SoftBank.

Nguồn tin cho biết ông Son muốn biến khu phức hợp này thành “Thâm Quyến phiên bản Mỹ”, trung tâm sản xuất robot, chip AI và công nghệ hiện đại.

Một trong những đối tác được SoftBank nhắm đến là TSMC, nhà sản xuất chip lớn nhất thế giới, hiện cũng đang có kế hoạch đầu tư hơn 165 tỷ USD vào các cơ sở tại Mỹ.

Dù được nhắm đến là đối tác quan trọng, vai trò của TSMC trong dự án vẫn chưa rõ ràng. Một nguồn tin nội bộ cho biết kế hoạch này sẽ không ảnh hưởng đến dự án của TSMC tại Phoenix.

Ngoài TSMC, SoftBank cũng tìm kiếm sự tham gia của nhiều tập đoàn lớn, bao gồm Samsung Electronics. Sau khi thông tin được tiết lộ, cổ phiếu SoftBank tăng 2,7%, TSMC tăng 1,9% và Samsung cũng nhích nhẹ 0,5%.

Canh bạc táo bạo

Crystal Land được đưa ra giữa lúc nhiều dự án lớn của SoftBank, như hợp tác với OpenAI, đang chậm tiến độ. Với quy mô dự kiến 1.000 tỷ USD, dự án tại Arizona đòi hỏi nguồn lực khổng lồ và chỉ khả thi nếu có sự ủng hộ từ chính phủ Mỹ cùng các ông lớn công nghệ.

Hiện SoftBank đang rà soát danh mục Vision Fund để chọn ra các startup phù hợp, có thể đặt nền móng sản xuất tại khu phức hợp này.

Một số ứng viên tiềm năng có thể tham gia dự án là các công ty robot như Agile Robots SE, startup được SoftBank rót vốn trước đó. Song đến nay, dự án vẫn đang trong giai đoạn đầu và mọi thứ còn chưa ngã ngũ.

Dù dự án còn sơ khởi, Masayoshi Son vẫn tích cực làm việc với chính quyền bang và liên bang để tìm kiếm ưu đãi thuế. Nếu thuận lợi, ông kỳ vọng Crystal Land sẽ trở thành hình mẫu cho nhiều khu công nghệ cao khác trên khắp nước Mỹ.

Nguồn lực tài chính và chiến lược mở rộng

Bên cạnh Crystal Land, SoftBank còn lên kế hoạch đầu tư 30 tỷ USD vào OpenAI và mua lại Ampere Computing với giá 6,5 tỷ USD. Tập đoàn cũng đang tham gia liên doanh Stargate, dự án phát triển trung tâm dữ liệu cùng OpenAI, Oracle và MGX của Abu Dhabi.

Tính đến tháng 3/2025, SoftBank sở hữu khoảng 3,4 nghìn tỷ Yên (tương đương 23 tỷ USD) tiền mặt, vừa bán 25% cổ phần tại T-Mobile để huy động thêm 4,8 tỷ USD.

SoftBank hiện sở hữu tổng tài sản ròng 25,7 nghìn tỷ Yên, phần lớn nhờ cổ phần tại Arm Holdings. Đây là yếu tố then chốt giúp tập đoàn duy trì khả năng vay vốn linh hoạt khi cần thiết.

Mô hình tài trợ mà SoftBank đang nghiên cứu từ dự án Stargate cũng có thể được áp dụng cho Crystal Land. Mô hình gọi vốn theo từng dự án giúp giảm áp lực chi phí ban đầu cho nhà đầu tư, phù hợp với quy mô khổng lồ mà Crystal Land hướng tới.

Masayoshi Son không xa lạ với những quyết định đầu tư táo bạo. Trong sự nghiệp của mình, ông từng gặt hái thành công vang dội nhưng cũng không ít lần thua lỗ hàng tỷ USD. Những cú “đặt cược lớn” đã trở thành dấu ấn trong phong cách đầu tư của vị tỷ phú Nhật Bản.

Một số chuyên gia cho rằng bên cạnh mục tiêu phát triển AI, Masayoshi Son cũng kỳ vọng dự án sẽ giúp phục hồi giá cổ phiếu SoftBank và giữ chân nhà đầu tư trung thành.

Tuy nhiên, theo bà Melissa Otto từ Visible Alpha, hỗ trợ các startup nhỏ và kết nối kỹ sư AI với chuyên gia sản xuất có thể là hướng đi hiệu quả hơn.

Dù vậy, bà Otto thừa nhận việc mở rộng trung tâm dữ liệu có thể giúp giảm chi phí đào tạo AI, từ đó thúc đẩy ứng dụng công nghệ rộng rãi hơn.

“Ông Son là người dám chấp nhận rủi ro để theo đuổi tầm nhìn dài hạn,” bà nói. “Nhưng còn quá sớm để biết dự án sẽ thành công hay không.”