Bất động sản xanh – Lựa chọn chiến lược trong cuộc đua hiện thực hóa cam kết Net Zero

Việt Nam đang nỗ lực thực hiện cam kết phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050, theo tinh thần của Thỏa thuận COP26, thông qua việc chuyển đổi dần sang mô hình kinh tế phát thải thấp.

Trong hành trình đó, ngành bất động sản – lĩnh vực góp phần tạo ra gần 40% lượng khí thải nhà kính từ hoạt động xây dựng và vận hành công trình – trở thành một trong những ưu tiên cần được điều chỉnh.

Trên thực tế, bất động sản xanh đang dần định hình một xu thế đầu tư tất yếu, với tốc độ phát triển rõ nét trong những năm gần đây.

Động lực từ nhu cầu thị trường và chính sách quốc gia

Theo thống kê từ hệ thống chứng chỉ EDGE (thuộc IFC – Tổ chức Tài chính Quốc tế), đến năm 2024, Việt Nam có 559 công trình đạt tiêu chuẩn công trình xanh với tổng diện tích sàn hơn 13,6 triệu m².

Đáng chú ý, chỉ riêng trong năm 2024, số lượng công trình xanh được chứng nhận đã tăng lên 163 dự án – cao gấp hơn 2 lần so với năm trước và gấp 27 lần so với một thập kỷ trước.

Cùng với sự gia tăng đáng kể về số lượng công trình xanh, nhu cầu từ phía người mua nhà cũng cho thấy sự thay đổi rõ rệt.

Một khảo sát của Batdongsan.com.vn cuối năm 2024 cho biết, có tới 86% người được hỏi bày tỏ sự quan tâm đến nhà ở xanh và 88% sẵn sàng chi trả cao hơn để sở hữu những căn hộ thân thiện với môi trường.

Người trẻ – đặc biệt là thế hệ Millennials và Gen Z – ngày càng đề cao không gian sống trong lành, sử dụng năng lượng hiệu quả và có ánh sáng tự nhiên.

Bên cạnh dòng vốn nội địa, nhiều nhà đầu tư ngoại – đặc biệt đến từ Singapore và các quốc gia châu Âu – đang dịch chuyển dòng tiền vào những dự án bất động sản đáp ứng tiêu chuẩn ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị).

Xu hướng này không chỉ phản ánh sự thay đổi trong ưu tiên đầu tư toàn cầu, mà còn mở ra không gian phát triển rộng lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam nếu biết nắm bắt và tái cấu trúc theo hướng phát triển bền vững.

Công trình xanh – Lợi thế kép cho nhà phát triển

Không dừng lại ở lợi ích môi trường, các dự án bất động sản sở hữu chứng nhận công trình xanh còn thể hiện rõ ưu thế trên thị trường thứ cấp.

Theo đánh giá từ Hội đồng Công trình Xanh Thế giới (WorldGBC), các công trình đạt tiêu chuẩn xanh có thể giúp tăng giá trị tài sản trung bình khoảng 7% trong vòng 5 năm – một con số đáng kể trong bối cảnh thị trường cạnh tranh và biến động liên tục.

Về chi phí đầu tư, thực tế cho thấy mức tăng thêm để phát triển một dự án xanh không quá cao và có thể được hoàn vốn nhanh chóng.

Theo IFC, chi phí bổ sung cho công trình đạt chuẩn EDGE chỉ dao động từ 2-3%, với thời gian thu hồi vốn khoảng 3 năm, đồng thời giúp tiết kiệm ít nhất 20% điện và nước.

Trong khi đó, các công trình đạt chứng chỉ LEED có mức chi phí tăng thêm từ 1,5-8%, thời gian hoàn vốn từ 1,5-6 năm, nhưng có thể tiết kiệm tới 30-40% năng lượng tiêu thụ.

Chính sách hỗ trợ và cơ hội tiếp cận nguồn vốn ưu đãi

Để thúc đẩy phát triển công trình xanh, Nhà nước đã đưa ra nhiều chủ trương quan trọng.

Trong Quy hoạch tổng thể quốc gia giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn đến 2050, phát triển đô thị xanh, thông minh và phát thải thấp được xác định là định hướng trọng tâm. 

Song song đó, Bộ Xây dựng cũng đang từng bước cập nhật các bộ tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng theo hướng tiết kiệm năng lượng, sử dụng vật liệu bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Nhiều địa phương như TP.HCM, Hà Nội và Đà Nẵng đã tích cực áp dụng các tiêu chí công trình xanh trong quá trình xét duyệt quy hoạch và cấp phép xây dựng.

Đặc biệt, các chủ đầu tư phát triển dự án xanh có thể tiếp cận nhiều nguồn vốn ưu đãi từ các chương trình tài chính khí hậu, trái phiếu xanh hoặc hỗ trợ kỹ thuật từ các tổ chức quốc tế như IFC, AFD (Pháp), GIZ (Đức)...

Hướng đi bền vững cho doanh nghiệp và chính sách

Dù vẫn còn đối mặt với nhiều rào cản như chi phí đầu tư ban đầu tương đối cao, thiếu hụt nguồn nhân lực chuyên môn và chính sách ưu đãi chưa thực sự rõ ràng, nhưng xu hướng phát triển bất động sản xanh đang dần trở thành lựa chọn tất yếu. 

Điều cần thiết để hiện thực hóa mục tiêu phát thải ròng bằng “0”, đây còn là chiến lược lâu dài giúp doanh nghiệp gia tăng lợi thế cạnh tranh và mở rộng cơ hội tiếp cận dòng vốn đầu tư quốc tế.

Trong bối cảnh đó, các chủ đầu tư cần chủ động tích hợp tiêu chuẩn xanh như EDGE, LEED, LOTUS ngay từ giai đoạn thiết kế – quy hoạch, đồng thời xây dựng chiến lược truyền thông rõ ràng về giá trị bền vững để thu hút khách hàng và nhà đầu tư ESG.

Đồng thời, Nhà nước cần hoàn thiện hành lang pháp lý và có chính sách khuyến khích cụ thể như giảm thuế đất, ưu đãi tín dụng, hoặc điểm cộng trong đấu thầu sử dụng đất cho các dự án đạt chứng chỉ xanh.