Khi một dòng trạng thái có thể thay đổi cục diện chiến tranh Trung Đông

Giữa bối cảnh căng thẳng leo thang giữa Iran và Israel, Tổng thống Mỹ Donald Trump dùng mạng xã hội Truth Social để truyền tải thông điệp ngoại giao một cách trực tiếp, liên tục và đầy quyết đoán.

Ông tận dụng nền tảng này như một công cụ chính trị để gây ảnh hưởng lên tình hình khu vực.

Ngày 24/6, trên Truth Social, ông Trump tuyên bố dứt khoát: “LỆNH NGỪNG BẮN ĐÃ CÓ HIỆU LỰC. CÁC BÊN VUI LÒNG KHÔNG VI PHẠM!”. Ngay khi xuất hiện thông tin Israel sắp tiến hành không kích, ông Trump phản ứng tức thì trên mạng xã hội, yêu cầu dừng hành động và kêu gọi phi công quay trở lại. 

Từ thời điểm giao tranh bùng phát ngày 13/6, ông liên tục sử dụng Truth Social để bày tỏ quan điểm, kết hợp giữa thông điệp cứng rắn và ngôn ngữ hòa giải, với mục tiêu góp phần kiểm soát tình hình.

Trước đó, ông từng đặt ra thời hạn 60 ngày cho Iran nhằm đạt được một thỏa thuận. Khi thời hạn này trôi qua mà không có tiến triển, ông nhấn mạnh đây sẽ là “cơ hội thứ hai” cho Tehran.

Dù tuyên bố Mỹ không tham chiến cùng Israel, ông cảnh báo nếu bị kéo vào, Washington sẽ phản ứng bằng đòn “chưa từng có tiền lệ”.

Trên mạng xã hội, ông Trump cũng bác bỏ thông tin rằng ông rút ngắn lịch trình hội nghị G7 để về Washington bàn chuyện ngừng bắn. “Không liên quan gì đến ngừng bắn. “Việc tôi đang làm còn quan trọng hơn nhiều”, ông Trump khẳng định.

Ngay sau đó, ông tiết lộ rằng Mỹ đã kiểm soát không phận Iran và biết rõ vị trí của lãnh tụ tối cao Ali Khamenei nhưng vẫn đang kiềm chế.

Truth Social hiện đóng vai trò như kênh phát ngôn chiến lược trực tiếp của ông Trump. Rạng sáng 22/6, ông bất ngờ công bố Mỹ đã tấn công ba cơ sở hạt nhân tại Iran. Ông khẳng định các phi cơ đã rút an toàn và cảnh báo sẽ tiếp tục không kích nếu Iran đáp trả. Tuy nhiên, ông cũng kêu gọi hướng đến giải pháp hòa bình.

Phát ngôn của ông trên mạng xã hội được nhiều người coi là lời chính thức về chính sách đối ngoại. Theo bà Adriene Watson, cựu phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia, những tuyên bố này cần được cân nhắc kỹ lưỡng vì có thể gây hiểu nhầm.

Trong khi đó, giới cố vấn thân cận của ông Trump lại đánh giá cao phương pháp này. Họ cho rằng cách truyền thông không rào cản giúp tạo sức ép lên các bên liên quan, đồng thời làm rõ quan điểm của Mỹ. Một quan chức trong chính quyền ông Trump đánh giá: “Việc Tổng thống lên tiếng đúng thời điểm là cực kỳ cần thiết”.

Đêm 23/6, ông Trump công bố rằng Iran và Israel đã đồng thuận ngừng bắn. Dù hai bên chưa xác nhận chính thức, giao tranh tạm lắng, và ông tiếp tục kêu gọi giữ cam kết. Có lúc hai phía cáo buộc nhau vi phạm, nhưng nhìn chung thỏa thuận vẫn được duy trì.

Chuyên gia Kenneth Weinstein nhận định ông Trump muốn loại bỏ trung gian truyền tin, vì lo ngại thông điệp sẽ bị sai lệch. Ông cho rằng việc đăng bài trực tiếp giúp phản ứng nhanh, không cần qua các kênh ngoại giao chậm trễ.

Tuy vậy, phương thức này không tránh khỏi rủi ro. Những tuyên bố tuyệt đối như “phá hủy hoàn toàn” cơ sở hạt nhân hay lệnh ngừng bắn “vĩnh viễn” có thể gây hiểu lầm hoặc tạo ra phản ứng ngược. Ông Elliott Abrams, Phó cố vấn an ninh quốc gia Mỹ, cho rằng các lớp cố vấn trung gian đôi khi là cần thiết để hạn chế sai sót.

Dù gây nhiều tranh cãi, việc ông Trump dùng mạng xã hội làm công cụ ngoại giao đã mang lại hiệu quả rõ rệt, nhất là trong việc hạ nhiệt căng thẳng tại một trong những khu vực nóng bỏng nhất thế giới.