Kinh tế Nga bất ngờ chững lại sau 3 năm tăng trưởng mạnh
Eric Bùi
Từ Kaliningrad đến Vladivostok, những tín hiệu giảm tốc của nền kinh tế Nga đang trở nên ngày càng rõ ràng.
Theo chỉ số theo dõi tần suất cao do Goldman Sachs xây dựng, tốc độ tăng trưởng kinh tế hàng năm của Nga đã giảm mạnh, từ mức khoảng 5% vào cuối năm ngoái xuống gần bằng 0% ở thời điểm hiện tại.
Chính phủ Nga, dù thận trọng, cũng đã bắt đầu thừa nhận những dấu hiệu bất ổn. Đầu tháng 4, Ngân hàng Trung ương Nga cho biết một số ngành sản xuất đã ghi nhận sự sụt giảm sản lượng do nhu cầu tiêu dùng lao dốc.
Điều này đánh dấu bước ngoặt lớn sau 3 năm kinh tế Nga vượt kỳ vọng. Nhờ chi tiêu công quy mô lớn, giá hàng hóa cao và việc nền kinh tế chuyển hướng phục vụ chiến tranh, GDP Nga chỉ giảm 1,4% vào năm 2022 – thấp hơn nhiều so với mức dự báo suy giảm 15%.
Năm 2023 và 2024, tăng trưởng GDP lần lượt đạt 4,1% và 4,3%, trong bối cảnh niềm tin tiêu dùng đạt gần mức kỷ lục.
Tuy nhiên, khi kỳ vọng vào việc Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể giúp Nga đạt được mục tiêu tại Ukraine trong năm 2025 gia tăng, nền kinh tế Nga lại bất ngờ chững lại.
Nguyên nhân của sự giảm tốc này được cho là đến từ ba yếu tố chính.
Chi tiêu quân sự và tái cấu trúc nền kinh tế chững lại
Yếu tố đầu tiên là sự kết thúc của quá trình "chuyển đổi cấu trúc" kinh tế, như cách nói của Ngân hàng Trung ương Nga.
Từ nền kinh tế hướng Tây, Nga đã tái định hướng sang phương Đông, đồng thời đẩy mạnh sản xuất quốc phòng và thiết lập các chuỗi cung ứng mới với Trung Quốc và Ấn Độ.
Đến giữa năm 2024, đầu tư cố định thực tế đã tăng 23% so với cuối năm 2021. Tuy nhiên, quá trình này nay đã gần hoàn tất.
Chi tiêu quân sự cũng chậm lại đáng kể. Dữ liệu từ Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI) cho thấy, trong năm nay, chi tiêu quốc phòng của Nga chỉ ghi nhận mức tăng thực tế 3,4%, giảm mạnh so với mức bùng nổ 53% của năm trước đó.
Dù sự giảm tốc này có thể giúp Nga phân bổ thêm nguồn lực cho các lĩnh vực sản xuất mang lại giá trị kinh tế cao hơn, song điều này cũng kéo theo hệ quả là đà tăng trưởng chung của nền kinh tế có nguy cơ chững lại.
Chính sách tiền tệ thắt chặt
Nguyên nhân thứ hai đến từ chính sách tiền tệ thắt chặt nhằm kiềm chế lạm phát. Từ đầu năm, lạm phát Nga đã vượt mục tiêu 4% trong nhiều tháng, thậm chí đạt trên 10% vào tháng 2 và 3.
Việc chi tiêu quốc phòng mạnh tay, cùng với tình trạng thiếu lao động do nhập ngũ và di cư kỹ sư, đã đẩy mức tăng lương danh nghĩa lên 18% trong năm ngoái, buộc doanh nghiệp phải tăng giá bán.
Để ứng phó với áp lực lạm phát ngày càng gia tăng, Ngân hàng Trung ương Nga đã lựa chọn duy trì mức lãi suất cơ bản ở 21% — mức cao nhất kể từ đầu những năm 2000 và cũng là đỉnh trong hơn hai thập kỷ qua.
Chính sách này bước đầu cho thấy hiệu quả: tỷ giá đồng Rúp mạnh lên, nhập khẩu rẻ hơn, và kỳ vọng lạm phát của người dân giảm nhẹ từ khoảng 14% xuống còn 13%. Tuy nhiên, hệ quả đi kèm là tiêu dùng suy giảm khi người dân ưu tiên gửi tiết kiệm thay vì chi tiêu hay đầu tư.
Điều kiện bên ngoài xấu đi nhanh chóng
Tác nhân cuối cùng và có ảnh hưởng lớn nhất trong những tuần gần đây chính là diễn biến tiêu cực từ bên ngoài.
Khi cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung leo thang, dự báo tăng trưởng toàn cầu bị hạ mạnh, kéo giá dầu thế giới lao dốc – một đòn giáng mạnh vào kinh tế Nga.
Đặc biệt đáng lo ngại là Trung Quốc, khách hàng lớn nhất của dầu mỏ Nga, đang chứng kiến triển vọng tăng trưởng bị Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) hạ từ 4,6% xuống 4% trong năm 2025.
Giá dầu giảm không chỉ kéo tụt thị trường chứng khoán Nga – với chỉ số MOEX giảm 10% so với đỉnh gần nhất – mà còn ảnh hưởng trực tiếp tới ngân sách chính phủ.
Trong tháng 3, doanh thu từ thuế dầu khí đã giảm 17% so với cùng kỳ năm trước. Reuters thậm chí dẫn tài liệu nội bộ cho biết chính phủ Nga đang dự báo doanh thu dầu khí năm nay sẽ sụt giảm mạnh.
Dù Tổng thống Donald Trump có thể ủng hộ lập trường của ông Putin trên bàn đàm phán, nhưng chính cuộc chiến thương mại do ông Trump khởi xướng lại đang giáng một đòn nặng nề vào nền kinh tế Nga.
Theo The Economist
Từ khoá
Cùng cộng đồng
Năm 2024, kinh tế Việt Nam ghi nhận bước tiến vượt bậc khi đạt quy mô GDP khoảng 476,3 tỷ USD, vượt qua Philippines và Malaysia để đứng thứ 4 trong khu vực Đông Nam Á, lọt top 35 nền kinh tế lớn nhất thế giới. Xem thêm
Cắt giảm sự hỗ trợ từ phía Chính phủ liên bang đối với nghiên cứu và phát triển có thể gây tổn hại lâu dài cho nền kinh tế và làm giảm nguồn thu ngân sách nhà nước. Xem thêm
Chính sách áp thuế lên ô tô và linh kiện nhập khẩu do cựu Tổng thống Donald Trump đề xuất đang làm dấy lên lo ngại về tác động tiêu cực đối với ngành công nghiệp xe điện – lĩnh vực được xem là then chốt trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Xem thêm
Từ khi nhậm chức, Donald Trump đã tạo ra một bước ngoặt có ảnh hưởng sâu rộng nhất từ trước đến nay, với khẩu hiệu "Make America Great Again" (MAGA). Đây không chỉ đơn thuần là một phong trào mà còn là một phương pháp và lý thuyết chính trị. Xem thêm
Bộ Tài chính vừa công bố báo cáo tình hình thu – chi ngân sách và tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trong tháng 3 và quý I năm 2025. Xem thêm
Thị trường năng lượng sạch đối mặt nhiều biến động tại 4 nước Đông Nam Á sau điều tra thương mại, trong đó Campuchia chịu mức cao nhất 3.500% do không hợp tác. Xem thêm
Giữa lúc thị trường toàn cầu bất ổn, vàng ghi nhận đà tăng mạnh khi giới đầu tư dần quay lưng với các kênh trú ẩn truyền thống như USD và trái phiếu chính phủ Mỹ. Xem thêm
Thành phố Hồ Chí Minh và Bình Dương đang phối hợp triển khai 5 dự án hạ tầng giao thông trọng điểm với tổng vốn đầu tư hàng chục nghìn tỷ đồng nhằm xử lý vấn đề giao thông. Xem thêm
Ngày 21/4, Trung Quốc đã phát đi cảnh báo sẽ có hành động "trả đũa" nhằm vào bất kỳ quốc gia nào hợp tác với Hoa Kỳ theo cách làm tổn hại đến lợi ích cốt lõi của Bắc Kinh. Xem thêm
Chủ tịch Ngân hàng Dự trữ Liên bang Chicago, ông Austan Goolsbee, đã bày tỏ e ngại và đưa ra cảnh báo về những hệ quả nghiêm trọng nếu Fed mất đi tính độc lập trong điều hành chính sách tiền tệ. Xem thêm
Mỏ vàng tại Hồ Ráy, Quảng Nam, vừa được đưa vào kế hoạch đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Với trữ lượng lớn vàng, bạc và vonfram, khu vực này hứa hẹn sẽ là điểm thu hút đầu tư trong năm 2025, mở ra cơ hội khai thác tiềm năng khoáng sản của vùng. Xem thêm
Giữa những bất ổn kinh tế do các quyết định thuế quan của Donald Trump, Đài Loan đã quyết định gia hạn các biện pháp kiểm soát hoạt động bán khống trên thị trường chứng khoán để giảm thiểu sự biến động mạnh mẽ. Xem thêm
Trong bối cảnh chính quyền tổng thống Donald Trump tiếp tục theo đuổi chính sách thương mại mang tính bảo hộ, các doanh nghiệp nhập khẩu vào Hoa Kỳ đang tìm mọi cách để thích nghi với hệ thống thuế quan ngày càng phức tạp và linh hoạt. Xem thêm
Theo đánh giá từ Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), giá dầu Brent trong năm 2025 nhiều khả năng sẽ biến động trong biên độ hẹp, phản ánh sự mất cân bằng tạm thời giữa lực cung và cầu trên thị trường dầu mỏ. Tuy nhiên, giá vẫn có thể được hỗ trợ phần nào nhờ lượng tồn kho thấp và chính sách điều hành linh hoạt từ khối OPEC+. Xem thêm
Trong một tuyên bố bất ngờ vào 17/4 vừa qua , Bộ Giao thông Vận tải Liên bang thông báo sẽ trực tiếp nắm quyền điều hành dự án nâng cấp nhà ga Penn Station, thay vì để Cơ quan Quản lý Giao thông Đô thị New York (MTA) tiếp tục quản lý. Xem thêm
Xem thêm
Có thể bạn biết
Xem tất cả
LE VAN HUNG
hmyy Nguyen
Studio Sắc
Huyền My Nguyễn Phương
