Mỹ đề xuất áp thuế "khủng" với pin mặt trời từ Đông Nam Á

Thị trường năng lượng sạch đối mặt nhiều biến động tại 4 nước Đông Nam Á sau điều tra thương mại, trong đó Campuchia chịu mức cao nhất 3.500% do không hợp tác.

Ngày 21/4, Bộ Thương mại Hoa Kỳ vừa công bố đề xuất áp mức thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp lên đến 3.521% (Campuchia) đối với sản phẩm pin năng lượng mặt trời nhập vào Mỹ từ các nước Đông Nam Á.

Đây là kết quả từ cuộc điều tra kéo dài gần một năm qua, bắt nguồn từ đơn kiện của các nhà sản xuất nội địa và quốc tế về hành vi cạnh tranh không công bằng trong lĩnh vực này.

Theo thông báo chính thức, đề xuất thuế này vẫn đang chờ sự phê chuẩn của Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ (ITC) tại phiên họp dự kiến diễn ra vào tháng 6 tới.

Nếu được thông qua, mức thuế mới sẽ có tác động sâu rộng không chỉ đến ngành công nghiệp năng lượng sạch mà còn tiềm ẩn nguy cơ leo thang căng thẳng thương mại giữa Mỹ với Trung Quốc và nhiều nước Đông Nam Á.

Trọng tâm điều tra là trợ cấp xuyên quốc gia

Bộ Thương mại Mỹ nhấn mạnh rằng biện pháp này nhằm vào cái gọi là “trợ cấp xuyên quốc gia” – hình thức mà một doanh nghiệp tại quốc gia A nhận hỗ trợ tài chính từ chính phủ quốc gia B.

Trong trường hợp này, nhiều doanh nghiệp Trung Quốc bị cáo buộc sử dụng các cơ sở sản xuất đặt tại các quốc gia Đông Nam Á như Việt Nam, Malaysia, Thái Lan và Campuchia để lẩn tránh thuế, đồng thời tiếp cận thị trường Mỹ với giá thấp hơn chi phí thực tế.

Hai tập đoàn hàng đầu của Trung Quốc trong lĩnh vực năng lượng mặt trời – Jinko Solar và Trina Solar – nằm trong số những đơn vị chịu tác động lớn nhất từ danh sách các doanh nghiệp bị đề xuất áp thuế.

Cụ thể, các sản phẩm của Jinko Solar sản xuất tại Malaysia sẽ bị áp thuế 40%, trong khi cùng công ty này xuất khẩu từ Việt Nam sẽ đối mặt với mức thuế lên tới 245%. Trong khi đó, Trina Solar có thể bị đánh thuế 375% nếu xuất khẩu từ Thái Lan và hơn 200% nếu từ Việt Nam.

Đáng chú ý, sản phẩm nhập từ Campuchia có thể bị áp mức thuế cao nhất lên đến 3.521%. Đáng lưu ý, các mức thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp vừa được đề xuất vẫn chưa bao gồm thuế nhập khẩu cơ bản 10% mà chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump đã áp đặt kể từ tháng 4 đối với phần lớn hàng hóa nhập khẩu từ các đối tác thương mại chủ chốt.

Điều này đồng nghĩa, tổng mức thuế mà một số nhà xuất khẩu có thể phải đối mặt thực tế còn cao hơn đáng kể, tùy theo quốc gia và doanh nghiệp liên quan.

Chuỗi cung ứng năng lượng sạch đối mặt rủi ro đứt gãy

Nhiều chuyên gia trong lĩnh vực năng lượng và thương mại cảnh báo, nếu đề xuất thuế mới được thực hiện, tác động lên chuỗi cung ứng toàn cầu trong ngành năng lượng tái tạo sẽ không nhỏ.

Trong bối cảnh các quốc gia đang nỗ lực tăng tốc chuyển đổi sang năng lượng sạch để đáp ứng các cam kết về khí hậu, bất kỳ rào cản thương mại nào cũng có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến tiến độ triển khai các dự án quy mô lớn.

Sự phụ thuộc ngày càng sâu vào nguồn cung từ Đông Nam Á khiến Mỹ dễ bị tổn thương trước những thay đổi chính sách bất ngờ. Do đó, việc áp thuế mạnh tay có thể làm gia tăng chi phí đầu tư, kéo lùi sự phát triển của ngành năng lượng mặt trời – một trong những trụ cột chính trong chiến lược giảm phát thải carbon toàn cầu.

 Mỹ hiện phụ thuộc đáng kể vào nguồn cung tấm pin năng lượng mặt trời từ khu vực Đông Nam Á, nơi tập trung nhiều nhà máy sản xuất của các tập đoàn đa quốc gia.

“Chính sách thuế này có thể làm tăng chi phí đầu tư vào năng lượng tái tạo tại Mỹ, ảnh hưởng tiêu cực đến tiến trình chuyển đổi năng lượng,” một chuyên gia ngành năng lượng nhận định.

Không chỉ đơn thuần là một biện pháp kỹ thuật nhằm điều chỉnh dòng chảy thương mại, quyết định mới từ chính quyền Mỹ còn phản ánh sự dịch chuyển đáng kể trong cách tiếp cận chính sách thương mại.

Việc mạnh tay đề xuất các mức thuế cao kỷ lục được nhìn nhận như một phần trong chiến lược bảo vệ sản xuất nội địa, qua đó giảm thiểu sự phụ thuộc vào nguồn cung nước ngoài – đặc biệt là từ các quốc gia có dấu hiệu thao túng giá cả hoặc được hưởng ưu đãi bất bình đẳng.

Đây cũng được coi là minh chứng cho lập trường cứng rắn của Mỹ trong việc tái cân bằng cán cân thương mại, nhất là trong những ngành công nghiệp chiến lược như năng lượng tái tạo – nơi Mỹ đang nỗ lực giành lại lợi thế từ các đối thủ ngoại quốc.

Tuy nhiên, nó cũng đặt ra thách thức không nhỏ đối với chiến lược hợp tác khu vực trong lĩnh vực năng lượng sạch – vốn là ưu tiên hàng đầu trong bối cảnh khủng hoảng khí hậu toàn cầu.