Từ đỉnh cao đến vực thẳm: Câu chuyện cảnh tỉnh từ Byju's - một "kỳ lân" giáo dục

Trần Quang Đan

3 ngày trước

Đây là bài viết phân tích từ góc nhìn kinh doanh & chiến lược phát triển startup, dành cho nhà sáng lập, nhà đầu tư và người làm trong lĩnh vực giáo dục công nghệ.

Từng được xem là niềm tự hào của hệ sinh thái khởi nghiệp Ấn Độ, Byju’s startup giáo dục trực tuyến đình đám, đã có lúc đạt mức định giá chạm ngưỡng 22 tỷ USD, quy tụ hơn 60.000 nhân sự toàn cầu.

Nhưng chỉ sau vài năm, đế chế ấy lao dốc với khoản lỗ ròng hơn 570 triệu USD, bị kiện tụng khắp nơi và người sáng lập rơi vào vòng xoáy pháp lý, phải rút khỏi vị trí điều hành.

Điều gì đã xảy ra? Và đâu là bài học cho những nhà sáng lập đang chạy đua tăng trưởng?

Giáo viên ngôi sao khởi nghiệp từ phòng học chật hẹp

Câu chuyện khởi nghiệp của Byju Raveendran - kỹ sư cơ khí trưởng thành trong một gia đình nhà giáo ở vùng quê Kerala, thực sự đáng ngưỡng mộ.

Bắt đầu từ việc giúp bạn bè chuẩn bị thi tuyển vào các trường quản lý hàng đầu Ấn Độ (IIM), Raveendran đã xây dựng nên một phương pháp giảng dạy độc đáo, dễ hiểu và đầy cảm hứng.

Anh từng thuê rạp chiếu phim để tổ chức các lớp luyện thi, bán vé với mức phí 20 USD mỗi suất, từ đó dần phát triển thành một mô hình giáo dục bền vững về mặt doanh thu.

Đến năm 2011, cùng với vợ, Byju sáng lập công ty Think & Learn và cho ra mắt ứng dụng học trực tuyến BYJU’S tích hợp video, hoạt họa và các trò chơi tương tác, đánh dấu bước ngoặt mở ra kỷ nguyên EdTech tại quốc gia đông dân thứ hai thế giới.

Bay quá nhanh, quá cao và rồi không kiểm soát được

Thành công rực rỡ trong đại dịch khiến Byju’s trở thành "gà cưng" của các nhà đầu tư. Những cái tên như Sequoia, Chan Zuckerberg Initiative hay Sofina đều rót vốn mạnh mẽ.

Thị trường đóng cửa, học sinh ở nhà, nhu cầu học online tăng vọt. Byju's mua lại hàng loạt công ty từ Mỹ đến Ấn Độ, liên tục tuyển dụng, mở rộng không ngừng nghỉ.

Tuy nhiên, tăng trưởng thiếu kiểm soát lại trở thành con dao hai lưỡi với Byju’s. Khi quy mô mở rộng, công ty bắt đầu mắc phải nhiều sai lầm chiến lược nghiêm trọng.

Thay vì tập trung vào việc hoàn thiện sản phẩm và tối ưu hóa lợi nhuận, Byju’s lại dồn lực lớn vào các thương vụ thâu tóm và chi tiêu mạnh tay cho các chiến dịch truyền thông rầm rộ, dẫn đến lãng phí tài nguyên.

Có thời điểm, Byju’s vay hơn 1 tỷ USD mà không cần kiểm tra năng lực thực tế của nhà đầu tư hay không thẩm định rủi ro tài chính kỹ càng.

Khủng hoảng xuất hiện từ khi thị trường trở lại bình thường sau đại dịch

Sau đại dịch, khi học sinh trở lại lớp, hàng loạt hợp đồng bị hủy bỏ. Lúc này, các vấn đề tài chính âm ỉ lâu nay bùng phát: chi phí vận hành lớn, báo cáo tài chính không minh bạch, khoản vay khó trả và sự mất niềm tin từ nhà đầu tư.

Nghiêm trọng hơn, một phần lớn khoản vay (533 triệu USD) được phát hiện đã "chảy" vào một quỹ đầu cơ mờ ám do một thanh niên 23 tuổi điều hành tại… địa chỉ nhà hàng ở Miami.

Kể từ đó, Byju’s đối mặt với kiện tụng tại ba tòa án Mỹ, bị cơ quan chức năng đột kích văn phòng ở Bangalore, đồng thời chịu cáo buộc vi phạm các quy định tài chính quốc tế.

Từ người truyền cảm hứng đến biểu tượng của thất vọng

Raveendran từng được học sinh xem như ngọn đuốc soi đường, giờ rơi vào khủng hoảng cá nhân. Có lúc ông bật khóc, cho rằng mình là nạn nhân của âm mưu từ các chủ nợ.

Nhưng thực tế, những dấu hiệu bất cẩn, sự lạc quan thái quá và thiếu minh bạch trong điều hành là điều không thể chối bỏ.

Ông từng nói: “Tôi cảm thấy mình tạo ra được giá trị thực khi dạy học. Tự học luôn mạnh mẽ hơn việc chỉ được truyền đạt”.

Trong quá trình mở rộng, Byju’s đã đánh mất giá trị cốt lõi về chất lượng giáo dục. Bài học cho startup là tăng trưởng phải đi cùng kỷ luật.

Chạy theo tăng trưởng quá nhanh dễ dẫn đến thất bại, nhất là trong EdTech và FinTech, cần giữ cân bằng giữa phát triển và kiểm soát nội bộ.