Tác động của việc tăng tỷ giá USD/VND đến thị trường ngoại hối và doanh nghiệp nhập khẩu tại Việt Nam

Kiều Ngọc Châu
Trong thời gian gần đây, tỷ giá USD/VND đã có những biến động đáng kể. Tính đến ngày 18/2/2025, tỷ giá trung tâm được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) công bố ở mức 24.602 VND/USD, tăng 277 đồng so với ngày 3/2/2025. Tại các ngân hàng thương mại như Vietcombank, Vietinbank và BIDV, giá USD cũng tăng mạnh, chạm mốc 25.750 VND ở chiều bán ra.
So với đầu năm, mức tăng hơn 1,6% trong vòng chưa đầy hai tháng cho thấy xu hướng tăng mạnh và gây áp lực lớn đến nền kinh tế, đặc biệt là với các doanh nghiệp có hoạt động nhập khẩu phụ thuộc nhiều vào đồng USD.

Nguyên nhân của sự gia tăng tỷ giá
Sự tăng giá của USD so với VND có thể được lý giải bởi một số yếu tố:
-
Chênh lệch lãi suất: Sự khác biệt về lãi suất giữa USD và VND có thể thúc đẩy dòng vốn dịch chuyển, ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái. Khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) giữ lãi suất cao, đồng USD trở nên hấp dẫn hơn, dẫn đến dòng vốn rút khỏi thị trường mới nổi như Việt Nam.
-
Tình hình kinh tế toàn cầu: Những biến động kinh tế và chính sách tiền tệ từ các nền kinh tế lớn, đặc biệt là Mỹ, có thể tác động đến tỷ giá của các đồng tiền khác, bao gồm VND. Căng thẳng địa chính trị, chiến tranh thương mại và khủng hoảng chuỗi cung ứng toàn cầu cũng tạo ra tâm lý phòng thủ, tăng nhu cầu nắm giữ USD.
-
Tâm lý thị trường: Kỳ vọng về việc Fed duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt trong thời gian dài hơn dự kiến, cộng với lo ngại về áp lực lạm phát trong nước, cũng làm gia tăng nhu cầu đối với USD.
Tác động đến doanh nghiệp nhập khẩu
Việc tỷ giá USD/VND tăng cao đã ảnh hưởng đáng kể đến các doanh nghiệp nhập khẩu tại Việt Nam:
-
Tăng chi phí nhập khẩu: Khi USD tăng giá, các doanh nghiệp phải chi nhiều VND hơn để mua cùng một lượng hàng hóa nhập khẩu, dẫn đến tăng chi phí đầu vào. Ví dụ, Công ty CP Vinacam cho biết, với mỗi tháng nhập khẩu bình quân khoảng 15-18 triệu USD hàng hóa, tỷ giá tăng thêm 1,6% khiến doanh nghiệp phải chi thêm khoảng 240.000 USD, tương đương hơn 5,7 tỷ đồng cho hàng hóa đầu vào.
-
Giảm lợi nhuận: Chi phí nhập khẩu tăng không thể hoàn toàn chuyển sang giá bán, dẫn đến biên lợi nhuận của doanh nghiệp bị thu hẹp. Trong bối cảnh sức mua trong nước còn yếu, việc tăng giá bán có thể khiến doanh nghiệp mất thị phần.
-
Khó khăn trong kế hoạch tài chính: Biến động tỷ giá gây khó khăn cho việc dự báo và lập kế hoạch tài chính, đặc biệt đối với các hợp đồng nhập khẩu dài hạn. Nhiều doanh nghiệp buộc phải tái đàm phán điều khoản hợp đồng hoặc tìm kiếm đối tác mới để chia sẻ rủi ro.
-
Gia tăng áp lực nợ vay ngoại tệ: Những doanh nghiệp có khoản vay bằng USD sẽ chịu áp lực tăng chi phí trả nợ, ảnh hưởng đến dòng tiền và khả năng thanh khoản.
Giải pháp ứng phó cho doanh nghiệp nhập khẩu
Để ứng phó với biến động tỷ giá, các doanh nghiệp có thể xem xét các chiến lược sau:
-
Sử dụng công cụ phòng ngừa rủi ro tỷ giá: Áp dụng các hợp đồng kỳ hạn (forward), quyền chọn (option) hoặc hoán đổi (swap) để bảo vệ trước biến động tỷ giá.
-
Đàm phán lại hợp đồng với đối tác nước ngoài: Thương lượng về điều khoản thanh toán, chia sẻ rủi ro tỷ giá hoặc chuyển đổi đơn vị tiền tệ thanh toán.
-
Tối ưu hóa chuỗi cung ứng: Tìm kiếm nguồn cung trong nước hoặc từ các quốc gia có tỷ giá ổn định hơn để giảm thiểu rủi ro.
-
Quản lý tài chính hiệu quả: Dự báo và lập kế hoạch tài chính linh hoạt, xây dựng quỹ dự phòng để đối phó với biến động tỷ giá. Đồng thời, tăng cường kiểm soát chi phí và nâng cao hiệu quả hoạt động.
Vai trò của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
Trước bối cảnh tỷ giá tăng nhanh, vai trò điều tiết của NHNN là rất quan trọng:
-
Điều chỉnh chính sách tiền tệ linh hoạt: NHNN có thể can thiệp bằng cách bán ngoại tệ để cung cấp thanh khoản cho thị trường khi cần thiết. Đồng thời, điều chỉnh lãi suất phù hợp để hỗ trợ tỷ giá mà vẫn kiểm soát được lạm phát.
-
Giám sát thị trường: Theo dõi sát sao diễn biến tỷ giá và các yếu tố tác động để đưa ra biện pháp kịp thời. Việc công khai minh bạch thông tin tỷ giá cũng giúp ổn định tâm lý thị trường.
-
Tăng cường dự trữ ngoại hối: Xây dựng và duy trì mức dự trữ ngoại hối đủ mạnh để can thiệp khi thị trường biến động mạnh, đảm bảo thanh khoản ngoại tệ.
Biến động tỷ giá USD/VND đặt ra nhiều thách thức cho các doanh nghiệp nhập khẩu tại Việt Nam. Tuy nhiên, bằng việc áp dụng các biện pháp quản lý rủi ro hiệu quả, doanh nghiệp có thể giảm thiểu tác động tiêu cực và duy trì hoạt động kinh doanh ổn định.
Về phía Nhà nước, cần tiếp tục theo dõi sát tình hình kinh tế thế giới, điều chỉnh chính sách tiền tệ linh hoạt và tăng cường đối thoại với doanh nghiệp để đưa ra hỗ trợ kịp thời. Việc phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan điều hành và cộng đồng doanh nghiệp sẽ là yếu tố then chốt để ổn định kinh tế vĩ mô trong bối cảnh tỷ giá tiếp tục biến động.
Cùng cộng đồng
Thêm một "ẩn số" khiến Fed chưa thể cắt giảm lãi suất
Căng thẳng Israel - Iran khiến kế hoạch hạ lãi suất của Fed khó triển khai hơn, do lo ngại lạm phát gia tăng từ giá dầu leo thang. Xem thêm

Hợp đồng tỷ USD của Elon Musk gặp rắc rối
Sau những căng thẳng công khai giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và tỷ phú Elon Musk trên mạng xã hội, chính quyền Mỹ đã yêu cầu Bộ Quốc phòng và NASA tiến hành rà soát toàn diện các hợp đồng hiện hành với SpaceX, công ty hàng không vũ trụ do Musk sáng lập. Xem thêm

iPhone sản xuất tại Ấn Độ tăng tốc xuất sang Mỹ giữa căng thẳng thuế
Trong vài tháng gần đây, Apple đã gia tăng đáng kể lượng iPhone sản xuất tại Ấn Độ được chuyển sang thị trường Mỹ, cho thấy sự điều chỉnh chiến lược chuỗi cung ứng nhằm ứng phó với chính sách thuế khắt khe của Mỹ đối với hàng hóa từ Trung Quốc. Xem thêm

Rạn nứt với Trump, Elon Musk đánh mất "lá chắn quyền lực"
Từng là “đồng minh thân thiết” của Tổng thống Donald Trump, Elon Musk giờ đây đối mặt với rủi ro lớn sau khi mối quan hệ giữa hai người đổ vỡ công khai trên mạng xã hội. Xem thêm

Hơn 111.000 doanh nghiệp đã "biến mất" trong 5 tháng đầu năm
Vào 5 tháng đầu năm 2025, số doanh nghiệp rút lui gần bằng lượng thành lập mới và tái hoạt động, phản ánh bức tranh kinh doanh nhiều thách thức và lo ngại. Xem thêm

Cuộc chiến giảm giá xe điện tại Trung Quốc và nỗi lo của giới chức
Gần đây, thị trường xe điện Trung Quốc diễn ra cuộc đua giảm giá quyết liệt. Xem thêm

Trump hé lộ ứng viên hàng đầu cho vị trí Chủ tịch Fed
Dù ông Jerome Powell còn tại vị đến tháng 5/2026, Tổng thống Trump tiết lộ sẽ sớm công bố người kế nhiệm. Xem thêm

Hơn 18 tỷ USD rót vào Việt Nam trong 5 tháng đầu năm
Trong 5 tháng đầu năm 2025, Việt Nam hút 18,39 tỷ USD vốn FDI, tăng 51,2% so với cùng kỳ. Con số này cho thấy niềm tin mạnh mẽ của nhà đầu tư vào triển vọng dài hạn của thị trường. Xem thêm

Tesla, SpaceX đứng trước sóng gió lớn từ việc đối đầu giữa Elon Musk và Donald Trump
Cuộc khẩu chiến giữa Elon Musk và Tổng thống Donald Trump đang khiến giới đầu tư lo ngại về triển vọng của Tesla, SpaceX và Starlink. Xem thêm

Tăng trưởng GDP Việt Nam sắp vươn lên dẫn đầu khu vực?
Báo cáo triển vọng kinh tế của OECD dự báo Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng tích cực với GDP đạt khoảng 6,2% năm 2025 và 6% năm 2026. Xem thêm

Cho phép mở công ty mới chỉ trong 24h, EU đang nhắm tới điều gì?
Liên minh châu Âu (EU) đang đẩy mạnh một chiến lược mới khi có kế hoạch rút ngắn thời gian thành lập doanh nghiệp chỉ còn 24 giờ. Xem thêm

Nvidia dẫn dắt đà tăng, Phố Wall vẫn bất an vì rủi ro thuế quan
Thị trường chứng khoán Mỹ khởi sắc trong phiên giao dịch ngày 29/5 khi phần lớn các chỉ số chủ đạo đều tăng điểm. Tâm điểm được dành cho Nvidia - cổ phiếu bật tăng hơn 3% sau khi công ty công bố kết quả kinh doanh quý I vượt xa kỳ vọng. Xem thêm

Chính sách thuế của ông Trump tạm thời được khôi phục giữa tranh cãi pháp lý
Chính sách thuế đáp trả từng được chính quyền của cựu Tổng thống Donald Trump ban hành sẽ tiếp tục được duy trì trong lúc chính phủ tiến hành thủ tục kháng cáo. Xem thêm

iPhone 16 Pro Max sẽ "đắt đỏ" thế nào nếu phải chịu thuế Mỹ?
Khi các cuộc đàm phán thương mại giữa Mỹ và các đối tác quốc tế vẫn còn căng thẳng, Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ áp thuế 25% với các sản phẩm của Apple nếu hãng tiếp tục sản xuất bên ngoài nước Mỹ. Xem thêm

Ngành gỗ Việt Nam đứng trước "cơn bão" thuế quan và tiêu chuẩn quốc tế
Các doanh nghiệp xuất khẩu lâm sản đang phải đối mặt với nhiều thách thức mới như áp lực thuế quan, yêu cầu nguồn nguyên liệu hợp pháp, cũng như sức mua giảm ở các thị trường lớn. Xem thêm

Thị trường ngô 2025: Dư thừa mà vẫn thiếu?
Năm 2025 được dự báo là năm ghi nhận nhiều dấu ấn đặc biệt trên thị trường ngô thế giới khi sản lượng toàn cầu dự kiến đạt mức cao chưa từng có. Xem thêm
